Op jou komt het aan
Je hebt veel meer invloed dan je denkt om de wereld duurzamer te maken. Toch kijken we vaak in de eerste plaats naar de politiek. Daarbij vergeten we dat ook de politiek uit individuen bestaat die allemaal stuk voor stuk een verschil kunnen maken. Onderzoeker Babette Porcelijn spreekt over ‘de crew’ van de planeet om aan te geven dat we het allemaal samen moeten doen. “Uiteindelijk is het allemaal mensenwerk.”
Maar een ruilmiddel
Babette vindt dat we geld veel belangrijker maken dan het is. “Ik kan prima leven zonder geld. Je kan het niet eten en je kan er niet in wonen. Je hebt het natuurlijk nodig om je vrijheid en veiligheid te kopen, maar uiteindelijk is geld niets meer dan ruilmiddel.”
Naast geld plaatsen we ook de economie op een voetstuk. “Het is een heilige graal geworden. Als het goed gaat met de economie, gaat alles goed.”
Te dominant
Babette vindt economisch denken veel te dominant aanwezig. Economische wetmatigheden zijn bovendien vaak schadelijk voor mens en beleid. “Als wij met z’n allen maar door met de kop in het stuur blijven doorfietsen zoals we nu doen, dan consumeren we onze life support systems naar de knoppen.”
Babette gelooft dat voortdurende economische groei niet haalbaar of wenselijk is. “Als we alleen naar groei blijven streven, leidt dit volgens alle wetenschappelijke studies die ik las tot nog meer afbraak van onze life support systems. Ik geloof eerder in een ander soort groei, waarbij we alle schadelijke activiteit afbouwen en alle wenselijke dingen versneld opbouwen.”
Het gelukspoppetje
De vraag is hoe we dit aanpakken. Babette ziet een oplossing in het gelukspoppetje. Een model met acht thema’s die de weg naar een gelukkige wereld beschrijven. Vanaf de basis ondersteunt elke laag de volgende. “Waarbij niet de economie de hoogste prioriteit heeft, maar waar mensen en de planeet bovenaan staan.”
1. Een veilige planeet
De sokkel waarop het gelukspoppetje stevig staat, start met de daadkracht van de planeet, de grenzen aan natuur, milieu en klimaat.” Startpunt daarbij is de beperkte hoeveelheid beschikbare hulpbronnen en dat vraagt een andere manier van denken. “Behalve dat we er alles aan moeten doen om klimaatverandering te voorkomen, moeten we ons ook inzetten voor bescherming en herstel. Eco-positivisme noem ik dat.”
2. Een crew
Een belangrijk onderdeel van het gelukspoppetje is wat Babette de crew noemt. Daarmee bedoelt ze jij en ik, iedereen. Iedereen kan op elk aspect bijdragen aan een betere wereld en daarmee met elkaar aan de slag gaan. Natuurlijk zijn er mensen met veel invloed, maar we maken allemaal deel uit van de puzzel die de oplossing is.
“Als je er goed over nadenkt is dat het enige niveau waar je iets kan veranderen. Alle systemen bestaan uit mensen. Uiteindelijk is het allemaal mensenwerk.”
3. Beleid
Een stevige democratie is een gezonde manier om te zorgen dat we oog hebben voor de belangen van iedereen. De invloed van multinationals en de financiële sector is ongezond groot voor een democratie. Babette vindt dat wij allen als crew meer invloed op het beleid moeten hebben. “Dat kan door een Community Empowerment Act, die regelt dat overheden taken overdragen aan de crew als dat bijdraagt aan de democratisch vastgestelde doelen.”
4. Verantwoord gebruik van natuurlijke hulpbronnen
Wat is er voor nodig om productie binnen de draagkracht van de Aarde te krijgen? Voor Babette ligt het antwoord bij een circulaire aanpak. “Als we de grondstofkringlopen sluiten kunnen we eindeloos blijven (her)gebruiken. Maar dat alleen zal het probleem niet oplossen, daarvoor is het onevenwicht te groot. Consuminderen is ook een onmisbaar onderdeel van de oplossing.”
5. Economie
In tegenstelling tot wat veel mensen denken, groeit de economie helemaal niet. “Hij krimpt zelfs sinds de jaren 80,” berekende Babette. “Dat komt doordat onze metingen van de economie te smal zijn.”
Babette heeft het over het Bruto Binnenlands Product (BBP), een manier van meten die enkel naar euro’s kijkt. Een redenering die dus geen rekening houdt met welzijn en de schadelijke gevolgen voor de planeet. Als we die zaken meenemen in de berekening zouden we zien dat de economie nu niet groeit, maar krimpt. Die blinde vlekken met verborgen impact moeten uit ons economisch systeem.
6. Gelijke kansen
“Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren,” aldus het eerste artikel van de Universele verklaring van de Rechten van de Mens. Toch is er veel ongelijkheid in de wereld, wat ook voor de economie geen goede zaak is. “Uit alle scenario’s komt naar voren dat grote ongelijkheid ongunstige resultaten voor de maatschappij, de economie en onze toekomst geeft.”
7. Welzijn
‘Wel zijn’ betekent letterlijk dat het goed met je gaat. Je welzijn wordt hoger als er meer basisbehoeften zijn vervuld. Babette onderscheidt daarin 4 pijlers:
1. Veilig en vrij de veiligheid en vrijheid om te doen wat je wilt en te zijn wie je bent
2. Gezond gezondheid, een gezonde leefstijl en zorg
3. Samen verbonden zijn, liefde, vriendschap en je positie in de groep
4. Bezig je passie en talenten inzetten voor iets waar je enthousiast over bent en wat de wereld nodig heeft, goede opleidingen kunnen volgen en ontspannen in je vrije tijd.
8. De weg is de herberg
Een duurzamere wereld hebben we volgens Babette dus zelf in de hand. Daarvoor moeten we niet alleen naar de overheid kijken. “Er zijn heel veel verschillende manieren waarop je een verschil kan maken in je leven. In wat je in de winkel koopt, met wat je op sociale media post of het werk wat je doet. We kunnen het alleen samen doen dus laten we met elkaar aan de slag gaan.”
Op de vraag of het persoonlijke gevoel van verantwoordelijkheid niet wat overweldigend kan zijn, antwoordt Babette: “De weg is de herberg. Probeer dus vooral te genieten van hoe je ermee bezig bent en te kijken naar wat het je brengt.”
